Birincil (Çekirdek / Temel) ve İkincil Duygular
Birincil (Çekirdek / Temel) ve İkincil Duygular

Duygularımızı iki kategoriye ayırarak inceleriz: birincil duygular (çekirdek/temel) ve ikincil duygular.

Temel duygular, bir durumdan doğan, ilk duygusal tepkilerdir ve “birincil” olarak adlandırılırlar. Bunlar, belirli bir duruma veya olaya ilk tepkilerinizdir ve ihtiyaçlarımız hakkında bizi uyarırlar.

Çok görülen bir örnek vermek gerekirse; eğer biri bize veya sevdiğimiz birine acımasızca, sert davranıyorsa, kızarız, öfke hissederiz ve kendimizi, sevdiğimizi korumaya veya sınır koymaya ihtiyaç duyarız. Bu durumda, öfke hissi temel bir duygudur ve bizim için önemli olanı korumamıza yardımcı olur. Kendimize güvenerek harekete geçeriz.

Ancak, her zaman ne hissettiğimizi bilemiyoruz ya da gösteremiyoruz. ”İstenmeyen” duygular yaşayabiliriz veya bazı duyguları ifade etmenin kabul görmediğini öğrenmiş olabiliriz. Bu noktada, genellikle ikincil duygularımızla karşılaşırız. İkincil duygu, birincil (temel) bir duyguya verilen duygusal tepkidir, dolayısıyla derinlerdeki duygu hakkındaki duygudur.

Örneğin, bizim için önemli olan biri bize zarar veren/inciten bir şey söylerse, üzülebiliriz. Burda temel, birincil üzüntü olabilir. Eğer bazı nedenlerden dolayı, üzüntü hissetmek bize zor gelirse, öfke de hissettiğimizi farkedebiliriz. Bu durumda öfke, ikincil tepkidir. Üzüntümüze bir tepkidir.

Toplumumuzda, erkeklerin üzüntü veya utanç gibi daha kırılgan duygular yaşadıklarında öfke gösterme eğilimi vardır. Kadınların da öfke yaşadıklarında, üzüntü veya suçluluk gösterme eğilimi vardır. Kendimizin veya bir başkasının bir duruma gösterdiği duygusal tepkisini anlamadığınmızda veya bu tepki tamamen orantısız olduğunda, bu durum genellikle başka bir duyguyu örten ikincil bir duygunun işaretidir.

Birincil duygularımız genellikle üzüntü, korku, utanç, öfke ve neşe gibi temel duygulardır. Teorik olarak, tüm temel duygular ikincil de olabilir. Bununla birlikte, bazı ikincil duygular diğerlerinden daha tipiktir: anksiyete, sinirlilik, depresif ruh hali, saldırganlık, hiddet ve boşluk veya umutsuzluk gibi.

İkincil duyguların genellikle yararlı değilllerdir. Gerçekte ne hissettiğimizi örtbas ederler ve dış dünyaya tam neye ihtiyacımız olduğu konusunda karışık sinyaller gönderirler. Mesela, üzgünsek, desteğe ve yakınlığa ihtiyacımız vardır. Ancak, ikincil öfkemiz, başkalarına uzak durmalarının sinyalini göndererek, bilakis uzaklaşmaları gerektiğini söyleyecektir.

Güçlü bir duygusal tepkimiz varsa ve bu geçmiyorsa, bazen içimizde olup bitenlere bir kez daha, farklı bakmaya değer olabilir:

Şu anda gerçekten ne hissediyorum?

Yorum Yaz

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar işaretlendi *

Konuşmayı Başlat
1
Merhaba! Aklınızdaki sorular için buradayız. Size nasıl yardımcı olabiliriz?