İkincil Travma Stresine Çareler

İkincil Travma Stresine Çareler

İkincil Travma Stresinin tetikleyicileri tamamen ortadan kalkmadığı sürece travmanın etkileri devam eder. Bu etkileri azaltmak ve kontrol altına almak için neler yapılabilir?

Kendimize bakmadan ve ihtiyaçlarımızı karşılamadan dünyaya yardımımızın dokunması olası değildir. Bunun en bilinen örneği uçaklarda duyduğumuz oksijen maskesi talimatlarıdır. Nasıl bir oksijen azalmasında yanımızdakilere yardım etmeden önce kendimize maskeyi takmamız gerekiyorsa, bu tür felaketlerde de dürtüselliğe kapılmadan akılcı, kendimizi koruyarak kişisel ihtiyaçlarımıza kulak vererek yardıma koşabiliriz. Her insanın hayatı, yaşadıkları ve yaraları  birbirinden farklıdır. Dolayısıyla her insanın travma ile başa çıkma mekanizmaları ve bu süreçteki ihtiyaçları da farklı olacaktır. Kişiliğimize, karakterimize ve içinde bulunduğumuz yaşam durumlarına göre uygun bir hareket planı oluşturmalıyız.  Bu planı üc aşamaya ayırabiliriz.

1- Kısa vadede (anlık) yapabileceklerimiz

İlk anda kişisel fiziksel semptomlarımıza yönelebiliriz. Vücudumuz duygularımızı anlamak için bir anahtardır. Kalbimiz hızlı atmaya başladığında, karnımız da kelebekler uçuşuyor gibi olduğunda veya bir stres duygusu hissettiğimizde dikkatimizi ve farkındalığımızı, gerginlik hissettiğimiz bölgeye yoğunlaştırıp kendimize rahatlama imkanı sunabiliriz. Gerginlik hissettiğimiz bölgeye odaklanarak derin bir nefes alıp, nefesimizi verirken gerilimi serbest bırakmaya odaklanırız. Nefesin kaslarımızı ve gerilimimizi gevşetmesine izin veririz mümkün olduğunca. Vücudumuzu sanki bir röntgen cihazından geçermiş gibi, baştan aşağı tarayabilmek hissettiklerimizi bizim için daha somut bir hale getirebilir. Kendimizi yormadan yapacağımız fiziksel hareketler, endorfin salgılatarak bedenimizi ve duygusal halimizi rahatlatır. Hissedeceğimiz hiçbir duyguyu bastırmadan, gözardı etmeden deneyimleyebilmek (ağlamak, gülmek, bağırmak, vs) kendimizi şifalandırmanın en önemli kısmıdır.

2- Dışarıya odaklanabildiğimizde yapabileceklerimiz

Fiziksel ve mental semptomları hafiflettikten, duygu regülasyonu yaptıktan sonra (çok şiddetli duygular hissederken akılcı kararlar veremeyiz), açık bir zihinle düşünebildiğimiz zaman planın ikinci aşamasına gecebiliriz. Travma hissini beyinde sürekli uyandırmamak icin, tetikleyicilere, uyaranlara minimum süre maruz kalabilmek gerekir. Örneğin, haberlerde geçirdiğimiz süreyi uygun gördüğümüz bir sekilde kısıtlandırabiliriz, bu süreyi günde 15-30 dakikaya kadar kısabiliriz. Bu sekilde olayların gidişatı hakkında bilgi sahibi olup, kendi mental sağlığımızı da korumuş oluruz. Aynı zamanda, orman yangınları hakkında araştırma yapıp, kendimizi ve çevremizdekileri bilgilendirebiliriz. İmkanımız varsa vakıflara ve yardım eden diğer kurumlara bağış yapabiliriz. Bireysel katkımızın olabileceği, iyiyi, umudu besleyen çalışmalara dahil olabiliriz.

3- Uzun vadede yapabileceklerimiz

Travma tetikleyiciler yer yer karşımıza çıkabilir veya hayatımız süresince başka travmalarla karşı karşıya kalabiliriz. Bizler belli araçlarla karsımıza çıkacak olayları ve duyguları daha iyi yönetmeyi öğrenmeliyiz. Yetişkin olmanın şartlarından birisi budur 😉 Nefes egzersizlerini, yürüyüşleri, sağlıklı ve bilinçli beslenmeyi, maddelerden uzak kalmayı ve sosyal medya kısıtlamalarını günlük rutinimize ekleyebiliriz. Bu tür süreçlerden tek başımıza geçmek zorunda değiliz. Haftanın belli zamanlarında güvendiğimiz, olumlu düşünebilen arkadaşlarımızla dertleşebilir ve hissettiklerimizi paylaşabiliriz. Duyguları paylaşmak travma stresinin etkilerini hafifletebilir. Eğer travmanın stresi ve etkilerini kendimiz yönetemeyecek durumdaysak, ruh sağlığımız gündelik yaşamımızı idame etmemizi engelleyecek seviyede etkileniyorsa, konunun uzmanlarına başvurabiliriz. Psikoterapi ve/veya uzman doktorun reçetelediği medikal ilaç eşliğinde travma tedavisi alabiliriz.

Son olarak, ikincil travmalar da insan sağlığını ciddi etkileyebilen, bilimsel olarak zararları ispatlanmış durumlardır. Hafife alınmamalı, etkileri kalıcı olmadan müdahale edilmelidir.

Aynı zamanda detaylı bilgi için Ruhsal Deprem Çantası yazımızı da okuyabilirsiniz.