Günlük yaşamımızda hepimiz anlık olarak stres, kaygı, korku, endişe gibi duygular hissedebiliriz. Gün içinde yaşanması çok doğal olan bu duygu geçişleri artış göstererek bireylerin işlevselliklerini bozmaya başladığında bu değişimler kaygı bozukluğu olarak karşımıza çıkar.
Stresli bir durumda vücudumuz adrenalin ve kortizol gibi çeşitli hormonlar salgılayarak strese tepki verir. Bu hormonlar sayesinde beynimiz daha uyanık kalır, kaslarımız gerilir ve nabzımız artar. Kısa vadede bu tepkiler iyidir çünkü strese neden olan durumla başa çıkmamızda bize yardımcı olurlar. Bu durum aslında vücudumuzun kendini korumasının da bir yoludur. Hissedilen stres, kaygı düzeyinde artış gözlemlenmesi ve bu artışın sürekli devam etmesi ise kaygının destek alınması gereken bir rahatsızlığa dönüştüğünün göstergesidir.
Kaygı bozuklukları en sık karşılaşılan ruhsal sorunlardan birisidir. Kaygı bozukluğu yaşayan bir kişi günlük hayatta yaşadıkları olaylara karşı sürekli endişe duymaya, olaylara karşı olumsuz değerlendirmeler yapmaya ve çoğunlukla başlarına kötü bir olay geleceğine inanmaya başlayabilirler. Ayrıca bu kişiler farklı deneyleri yaşamaktan korkup kendilerini geri plana çekmek isteyebilirler.
Anksiyete yaşayan kişide de fiziksel ve duygusal çeşitli belirtiler görülebilmektedir. Anksiyete bozukluğunda kişiler, genellikle zihin ve beden birbirinden bağımsız hareket ediyormuş gibi, kendi beden kontrolünü sağlayamıyormuş gibi hissederler. Duygusal tepkiler ise kişiden kişiye farklılık göstermektedir. Kaygı fiziksel olarak farklı şekillerde karşımıza çıkabilir.
Kaygı duyulan durumda gösterilen bazı tepkiler şunlardır:
- Gergin ve huzursuz hissetmek
- Kalp atışında artış yaşanması
- Hızlı solunum (hiperventilasyon)
- Aşırı ve ani terleme
- Titreme
- Halsiz ve bitkin hissetme
- Endişe ve korku dışında hiçbir olaya veya duyguya odaklanamama
- Uykusuzluk
- Gastrointestinal sorunlar
- Kişiyi etkileyen olay veya ortamdan kaçınma dürtüsü.
- Nefes darlığı
- Ağız kuruluğu
- Mide bulantısı
- Kas krampları
- Baş dönmesi
Kaygı bozukluklarının teşhis edilmesi ve tedavisi kişi için çok önemlidir. Eğer kaygı tedavi edilmezse zamanla ilerleyerek kişilerin günlük yaşamlarında işlev bozukluklarına neden olabilir ve bunların yanında ilerleyen dönemlerde depresyon gibi ruhsal bozukluklara yol açabilir. Anksiyete bozukluğunun birden fazla türü vardır.
Anksiyete (Kaygı) bozukluğunun türleri:
- Yaygın anksiyete bozukluğu
- Panik atak
- Fobiler
- Agorafobi
- Sosyal kaygı bozukluğu (sosyal fobi)
- Ayrılık kaygısı bozukluğu
- Travma sonrası stres bozukluğu
